Công bố bản tin về khí hậu và chất lượng không khí của WMO cho Ngày không khí sạch (Phần 1)

Nhiều cư dân thành phố nhìn thấy bầu trời xanh thay vì đám mây ô nhiễm. Nhưng mức giảm không đồng đều trên tất cả các vùng hoặc tất cả các loại chất ô nhiễm. Và nhiều nơi trên thế giới vẫn chưa tuân thủ các nguyên tắc về chất lượng không khí, theo một báo cáo mới của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), được công bố cho Ngày Quốc tế Không khí sạch vào ngày 7 tháng 9 vừa qua.

Bản tin Chất lượng Không khí và Khí hậu - ấn bản đầu tiên do WMO phát hành - nêu bật các yếu tố chính ảnh hưởng đến mô hình chất lượng không khí vào năm 2020 so với các năm khác. Báo cáo cho thấy đã có những giai đoạn chất lượng không khí được cải thiện hay xấu đi như thế nào ở các khu vực khác nhau trên thế giới.

Ô nhiễm không khí đang là một trong những mối quan tâm hàng đầu của nhiều quốc gia

Báo cáo cũng thể hiện mối liên hệ mật thiết giữa chất lượng không khí và biến đổi khí hậu. Trong khi lượng khí thải gây ô nhiễm không khí do con người gây ra giảm xuống trong giai đoạn suy thoái kinh tế do COVID-19, thì các hiện tượng thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu và môi trường đã gây ra những cơn bão cát và bụi chưa từng có và cháy rừng làm ảnh hưởng đến chất lượng không khí. Xu hướng này sẽ tiếp tục diễn ra vào năm 2021. Các trận cháy rừng tàn phá ở Bắc Mỹ, châu Âu và Siberia đã ảnh hưởng đến chất lượng không khí cho hàng triệu người, đồng thời các cơn bão cát và bụi đã bao trùm nhiều khu vực và đi khắp các lục địa.

“Đại dịch COVID-19 được chứng minh có ảnh hưởng đến chất lượng không khí ngoài kế hoạch, và nó đã dẫn đến những cải thiện cơ bản cho chất lượng không khí. Nhưng đại dịch không thể thay thế cho hành động có hệ thống và bền vững nhằm giải quyết các nguyên nhân chính gây ô nhiễm và biến đổi khí hậu, đồng thời bảo vệ sức khỏe của cả con người và hành tinh ”, Tổng thư ký WMO, Giáo sư Petteri Taalas cho biết. “Tác động của các chất gây ô nhiễm không khí xảy ra gần bề mặt, theo khoảng thời gian từ ngày đến tuần và thường mang tính cục bộ. Ngược lại, biến đổi khí hậu đang diễn ra, gây ra bởi sự tích tụ của các khí nhà kính trong khí quyển, đang diễn ra theo chu kỳ hàng thập kỷ đến hàng thế kỷ và đang dẫn đến những thay đổi về môi trường trên toàn thế giới. Bất chấp những khác biệt, chúng ta cần một chính sách khí hậu và chất lượng không khí gắn kết và tích hợp dựa trên các quan sát và khoa học, ”ông nói.

Ô nhiễm không khí ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe con người. Ước tính từ đánh giá toàn cầu mới nhất cho thấy tỷ lệ tử vong toàn cầu tăng từ 2,3 triệu người vào năm 1990 (91% do vật chất dạng hạt, 9% do ôzôn) lên 4,5 triệu người vào năm 2019 (92% do vật chất dạng hạt, 8% do ozon). Chủ đề năm nay là Không khí trong lành, Hành tinh trong lành. "Ngày nay, cứ 10 người thì có tới 9 người hít thở không khí ô nhiễm, dẫn đến khoảng 7 triệu người chết sớm mỗi năm, trong đó có 600.000 trẻ em. Trừ khi chúng ta hành động dứt khoát, nếu không con số này có thể tăng gấp đôi vào năm 2050", Tổng thư ký Liên hợp quốc António cho biết. Guterres trong một tin nhắn. Ông nói: "Ô nhiễm đang gây hại cho sức khỏe của chúng ta cũng là nguyên nhân dẫn đến cuộc khủng hoảng khí hậu. Nhưng ô nhiễm không khí có thể được giải quyết. Vào Ngày Quốc tế Không khí sạch vì bầu trời xanh, tôi kêu gọi tất cả các quốc gia làm nhiều hơn nữa để cải thiện chất lượng không khí".  

Ông Guterres cũng cho biết thêm: “Việc giám sát tốt hơn có thể xác định các nguồn gây ô nhiễm không khí. Các quan sát về thành phần hóa học trong khí quyển chẳng hạn như những quan sát do Tổ chức Theo dõi Khí quyển Toàn cầu của WMO điều phối là không thể thiếu để hiểu được trạng thái và xu hướng của không khí. Chúng giúp cải thiện các hệ thống dự báo và hỗ trợ các chính sách tích hợp về chất lượng không khí và khí hậu.

Biên dịch: Thanh Tâm

Link: https://public.wmo.int/en/media/press-release/wmo-air-quality-and-climate-bulletin-released-clean-air-day