Lời kêu gọi của ông chủ COP28 nhằm nâng cao các mục tiêu về khí hậu đã vấp phải sự thờ ơ hoàn toàn

Chủ tịch được chỉ định của COP28 Sultan Al Jaber kêu gọi các nước đẩy mạnh các mục tiêu về khí hậu. Ảnh: IISD/ENB - Kiara Worth

Vào tháng 7, khi người đứng đầu COP28 Sultan Al Jaber vạch ra kế hoạch chiến đấu cho hội nghị thượng đỉnh về khí hậu sắp tới ở Dubai, Ông đã đưa ra lời kêu gọi tới tất cả các chính phủ: Hãy nâng cao mục tiêu về khí hậu của bạn trước tháng 9.

Lời kêu gọi của Ông đã hoàn toàn không được trả lời. Hai tháng rưỡi sau, không có quốc gia nào cập nhật khoản đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), kế hoạch chi tiết bắt buộc theo Thỏa thuận Paris nhằm giảm lượng khí thải và thích ứng với các tác động của khí hậu. Sự im lặng và không có sự phản hồi khi Liên Hợp Quốc nhắc lại tính cấp thiết của việc tăng cường hành động. Báo cáo Global Stocktake cho biết vào tháng trước rằng cần có những mục tiêu tham vọng hơn vì NDC hiện tại không đủ khả năng để hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ C.

Tom Evans, cố vấn chính sách tại E3G, cho biết luôn có khả năng các quốc gia “rất khó có thể” gửi NDC cập nhật trước COP28. Ông nói với Climate Home News: “Tôi không nghĩ các chính phủ lại mong muốn sửa đổi mục tiêu của họ thường xuyên như vậy”. “Đây là thách thức về mặt chính trị vì đây không phải là những quyết định dễ dàng và cũng đầy thách thức về mặt kỹ thuật vì cần có nhiều mô hình để thực hiện chúng một cách đúng đắn.”

Khoảng cách tham vọng

NDC hiện tại đang thiếu những gì cần thiết. Theo báo cáo Khoảng cách phát thải của Liên hợp quốc, nếu các quốc gia đáp ứng đầy đủ các mục tiêu phát thải vào năm 2030, nhiệt độ toàn cầu chỉ có thể bị giới hạn ở mức 2,4-2,6^oC trong thế kỷ này. Trong báo cáo mới nhất của mình, Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu cho biết lượng khí thải cần phải giảm 45% so với mức năm 2010 để đáp ứng các mục tiêu của Thỏa thuận Paris.

Lộ trình phát thải toàn cầu theo IPCC. Nguồn:IISD/ENB -IPCC Báo cáo tổng hợp

NDC là một phần không thể thiếu được xây dựng trong thỏa thuận: mỗi kế hoạch khí hậu phải mạnh mẽ hơn và tham vọng hơn kế hoạch đang thay thế. Năm 2015, các chính phủ đã đồng ý cập nhật tài liệu 5 năm một lần, nhưng kể từ đó, nhiều chính phủ đã kêu gọi xem xét thường xuyên hơn. Giống như lời thỉnh cầu của Al Jaber, họ hầu như không được chú ý. Tại COP26 ở Glasgow, các chính phủ đã đồng ý “xem xét lại và tăng cường” các mục tiêu phát thải năm 2030 để chúng phù hợp với các mục tiêu của Thỏa thuận Paris vào cuối năm 2022.

Theo Climate Action Tracker, chỉ một số quốc gia gửi NDC mới trong khung thời gian đó và điều quan trọng là không có quốc gia nào trong số họ tạo ra một NDC tương thích với việc duy trì sự nóng lên toàn cầu dưới 1,5°C.

Thiếu nguồn phát lớn

Mia Moisio, trưởng dự án tại Climate Action Tracker, cho biết: “Có một chút gì đó giống như deja vu”, đề cập đến lời kêu gọi của Al Jaber. “Cộng đồng khoa học có cảm giác cấp bách rõ ràng, nhưng thật không may, điều đó đã không ảnh hưởng đến những người ra quyết định theo cách mà chúng tôi mong đợi”.

Hầu hết những nước gây ô nhiễm lớn nhất thế giới đã không soạn thảo các mục tiêu khí hậu mới trong nhiều năm. Các quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu cập nhật NDC của họ lần cuối vào tháng 12 năm 2020, Mỹ, Canada, Nhật Bản và Trung Quốc đã làm như vậy vào năm 2021. Vương quốc Anh đã đệ trình một tài liệu mới vào năm 2022, đưa ra sự minh bạch hơn nhưng không có mục tiêu mạnh mẽ hơn. Mexico, một trong những quốc gia G20 mới nhất đưa ra bản cập nhật, đã bị cáo buộc vi phạm cam kết của Thỏa thuận Paris về việc tăng cường các mục tiêu theo thời gian. Kế hoạch khí hậu mới nhất của họ sẽ dẫn đến mức phát thải cao hơn mục tiêu mà quốc gia Trung Mỹ này đã cam kết vào năm 2016.

Trước đây cũng bị cáo buộc vi phạm các cam kết, cách đây hai tuần, Brazil đã tuyên bố sẽ quay trở lại với các mục tiêu khí hậu mạnh mẽ hơn mà nước này đã đưa ra vào năm 2015 trong khi thực hiện các mục tiêu mới và cải tiến. Evans của E3G cho biết nhiều chính phủ có thể sẽ nỗ lực chuẩn bị các mục tiêu mới cho năm 2035, tức là sau hai năm nữa. Ông nói thêm: “Mặc dù có khoảng cách tham vọng lớn, nhưng họ ít tập trung vào các mục tiêu hiện tại hơn”.

Mục tiêu mới của UAE

Chủ nhà COP28 Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất là một trong số rất ít quốc gia đã sửa đổi cam kết khí hậu quốc gia của mình trong năm nay - chỉ vài ngày trước lời kêu gọi của Al Jaber. Quốc gia vùng Vịnh sản xuất dầu mỏ, nơi có lượng khí thải bình quân đầu người cao nhất thế giới, đã củng cố mục tiêu giảm thiểu của mình. Hiện họ có kế hoạch hạn chế lượng khí thải ở mức 182 MtCO₂e vào năm 2030, cải thiện 14% so với mục tiêu trước đó. Chiến lược mới cũng mang lại sự minh bạch hơn, thiết lập đường cơ sở rõ ràng cho năm 2019 và tránh xa kịch bản “kinh doanh như thường lệ” bị chỉ trích nhiều như đã sử dụng trước đây.

Mia Moisio của Climate Action Tracker cho biết đây là một động thái tích cực đối với UAE nhưng vẫn còn nhiều câu hỏi. Cô nói thêm: “Về mặt truyền thông, đây là bước đi đúng đắn để chủ nhà Cop nắm quyền lãnh đạo về vấn đề này”. “Nhưng mục tiêu không tương thích với 1,5^oC và vẫn còn những dấu hỏi lớn về cách họ đáp ứng nó”. Quốc gia này đang có kế hoạch tăng đáng kể sản lượng dầu và khí hóa thạch trong những năm tới, với mục tiêu trở thành “tự cung cấp khí đốt” và tăng xuất khẩu. Công ty năng lượng chính của nước này, Adnoc, đã công bố kế hoạch đầu tư 150 tỷ USD để tăng cường năng lực sản xuất dầu khí trong 4 năm tới. Sultan Al Jaber là Giám đốc điều hành của Adnoc.

Biên dịch tin bài: Tạp chí Khí tượng Thuỷ văn

Nguồn: https://www.climatechangenews.com/2023/10/02/cop28-boss-appeal-to-raise-climate-targets-met-with-total-indifference/