Diễn biến bão số 5 năm 2020 và công tác dự báo phục vụ

1. Diễn biến bão số 5

Chiều tối ngày 15/9, một áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) trên khu vực miền Trung Phi-lip-pin đi vào vùng biển phía Đông của khu vực giữa Biển Đông. Sau khi vào Biển Đông, ATNĐ di chuyển chủ yếu theo hướng Tây với tốc độ khoảng 15km/h. Đêm 15/9, ANTĐ mạnh lên thành bão, đây là cơn bão số 5 trong năm 2020 và có tên quốc tế là Noul. Sáng sớm ngày 17/9, bão chuyển hướng, di chuyển theo hướng Tây Bắc và mạnh lên cấp 10, giật cấp 12. Chiều cùng ngày bão di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc, tốc độ di chuyển tăng lên khoảng 25km/h. Khoảng 10 giờ ngày 18/9, bão đổ bộ vào các tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và suy yếu thành áp thấp nhiệt đới. Chiều 18/9, ATNĐ đi sâu vào đất liền và suy yếu thành một vùng áp thấp trên khu vực Trung Lào (Hình 1).

Hình 1. Đường đi của cơn bão số 5-NOUL

2. Thời gian, và cường độ khi bão đổ bộ

          Khoảng 9-10 giờ ngày 18/9, bão số 5 đổ bộ vào các tỉnh Quảng Trị-Thừa Thiên Huế.  

          Tại trạm Thừa Thiên Huế, khí áp thấp nhất quan trắc được là 984,6mb vào lúc 08h56 ngày 18/9.

3. Ảnh hưởng của bão số 5

3.1. Ảnh hưởng về gió

          Do ảnh hưởng của bão số 5, ở Quảng Trị, Thừa Thiên Huế đã có gió mạnh cấp 8-9, giật cấp 11; ở đảo Bạch Long Vĩ, Cồn Cỏ, Lý Sơn đã có gió mạnh cấp 7-8, giật cấp 9 (chi tiết ở Bảng 1).

Bảng 1. Gió mạnh nhất quan trắc được trong thời gian hoạt động của bão số 5

3.2. Ảnh hưởng về mưa

            Từ 13 giờ ngày 17/9 đến 13 giờ ngày 18/9, do ảnh hưởng của bão số 5 nên các tỉnh từ Nam Nghệ An đến Quảng Ngãi đã có mưa to đến rất to với lượng mưa phổ biến từ 100-300mm, có nơi trên 300mm (Chi tiết trong bảng 2).

Bảng 2. Tổng lượng mưa lớn nhất tại một số trạm

3.3. Ảnh hưởng về lũ

Từ ngày 17/9 đến ngày 18/9, trên các sông ở Hà Tĩnh đến Quảng Nam xuất hiện một đợt lũ, biên độ lũ lên ở thượng lưu các sông phổ biến từ 2,0-6,0m, hạ lưu từ 1,0-2,7m.

Tính đến chiều nay (18/9), mực nước lũ đỉnh trên các sông phổ biến ở mức BĐ1 và dưới BĐ1, riêng đỉnh lũ ở thượng lưu sông Tả Trạch (Thừa Thiên Huế) tại Thượng Nhật là 62,43m (09h/18/9), trên BĐ2 1,43m.

4. Công tác dự báo phục vụ bão số 5

Từ ngày 13/9, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia (TTDB) đã ban hành công văn gửi tới Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, nhận định và cảnh báo sớm về khả năng một vùng một vùng áp thấp ở khu vực vùng biển phía Đông Phi-Líp-Pin đi vào Biển Đông, mạnh lên thành ATNĐ và sau đó có khả năng mạnh lên thành bão, di chuyển về đất liền nước ta gây mưa to đến rất to kèm kèm nguy cơ cao về dông, lốc, sét, gió giật mạnh ở các tỉnh Trung Bộ.

Từ sáng ngày 15/9, Trung tâm đã ban hành bản tin ATNĐ gần Biển Đông, chiều cùng ngày ban hành tin ATNĐ trên Biển Đông. Đêm 15/9 ban hành tin bão trên Biển Đông. 17 giờ ngày 16/9 ban hành bản tin bão khẩn cấp.

Chiều ngày 16/9, Trung tâm đã ban hành bản tin cảnh báo lũ trên các sông khu vực Bắc Bộ, các tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Ngãi và khu vực bắc Tây Nguyên.

Các thông tin dự báo, cảnh báo gió mạnh trên biển, gió mạnh trên đất liền, sóng lớn, nước biển dâng kết hợp với triều cường, mưa lớn đều được cập nhật thường xuyên (trước từ 24 giờ đến 36 giờ) và bám sát thực tế.

Tổng cộng Trung tâm đã ban hành 25 bản tin và 02 bản tin nhanh về bão số 5; 03 tin cảnh báo lũ, 04 bản tin cảnh báo lũ quét, sạt lở đất và ngập úng cục bộ 06h/lần, các bản tin nhanh cảnh báo lũ quét, sạt lở đất và ngập úng cục bộ cho các tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Ngãi và khu vực Tây Nguyên. Trong các bản tin đều cảnh báo nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi, ngập lụt tại các vùng trũng thấp, ven sông, khu đô thị cho các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh.

TTDB đã cung cấp các thông tin dự báo, cảnh báo kịp thời, đầy đủ cho Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm-cứu nạn và Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các Bộ, ngành, địa phương, các cơ quan thông tấn, báo chí, Các bản tin nhanh về nguy cơ lũ quét, sạt lở đất, ngập úng cục bộ và bản đồ phân vùng các khu vực với mức độ nguy cơ cao đến rất cao được chi tiết hóa đến cấp huyện để truyền tải sớm nhất cho nhân dân các địa phương, góp phần giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản.

TTDB đã tổ chức 02 buổi thảo luận trực tuyến với 05 Đài Khí tượng Thủy văn (KTTV) khu vực: Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ, các Đài KTTV tỉnh liên quan và các đơn vị trực thuộc Tổng cục KTTV, Viện Khoa học KTTV và Biến đổi khí hậu, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, Viện Khoa học Tài nguyên nước, Trung tâm Viễn thám quốc gia nhằm đánh giá về tình hình bão, mưa, lũ và an toàn hồ chứa trong khu vực. Trong suốt thời gian diễn ra bão số 5, các quan trắc viên tại các trạm đã thực hiện tốt kỷ luật quan trắc, công tác đo đạc, thông tin liên lạc hoạt động tốt.

5. Nhận định tình hình thời tiết trong thời gian tới

Trong đêm nay và ngày mai (19/9), do ảnh hưởng của hoàn lưu sau bão kết hợp với không khí lạnh nên ở Bắc Trung Bộ, khu vực Đông Bắc và đồng bằng Bắc Bộ có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và rải rác có dông với lượng mưa phổ biến 50-150mm; từ đêm mai mưa giảm dần. Khoảng từ đêm 22-23/9, do ảnh hưởng của ãnh áp thấp bị nén bởi áp cao lục địa ở phía Băc kết hợp với hội tụ gió trên mực 1500m nên Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.

Ngoài ra, do ảnh hưởng của gió mùa tây nam hoạt động với cường độ trung bình đến mạnh nên trong đêm nay và ngày mai (19/9), ở Tây Nguyên và Nam Bộ có mưa rào và rải rác có dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.

Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia