Sự cần thiết ban hành Thông tư Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về dự báo, cảnh báo lũ

Theo Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật được Quốc hội thông qua ngày 29 tháng 12 năm 2006 và Nghị định số 127/2007/NĐ-CP ngày 01 tháng 8 năm 2007 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đã quy định đối với Tiêu chuẩn ngành phải từng bước được chuyển đổi thành Tiêu chuẩn quốc gia và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Tại Điều 23, khoản i, Nghị định 127/2007/NĐ-CP ngày 01 tháng 8 năm 2007 của Chính phủ quy định rõ: Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm xây dựng và ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về một số lĩnh vực do Bộ phụ trách, trong đó có lĩnh vực khí tượng thủy văn và dịch vụ trong lĩnh vực tài nguyên môi trường.

Các Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia ban hành đã góp phần hoàn chỉnh thêm hệ thống pháp luật, tạo hành lang pháp lý để thúc đẩy sự phát triển toàn diện ngành khí tượng thủy văn Việt Nam mà còn tạo điều kiện cho sự tham gia của tổ chức, cá nhân vào hoạt động khí tượng thủy văn, đáp ứng yêu cầu ngày càng đa dạng của công tác phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản, góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh quốc gia.

Hiện nay, Luật khí tượng thủy văn (KTTV) ra đời vào ngày 23/11/ 2015, có hiệu lực vào 01/7/2016 đã quy định các hoạt động khí tượng thủy văn phải tuân thủ theo tiêu chuẩn quốc gia và quy chuẩn kỹ thuật.

Do đó toàn bộ hệ thống Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, Tiêu chuẩn ngành đã ban hành cần xem xét, đề xuất chuyển đổi thành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tuân thủ theođúng Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật. Đảm bảo công tác quản lý nhà nước về khí tượng thuỷ văn và tạo điều kiện cho hoạt động khí tượng thuỷ văn (KTTV) phát triển, cung cấp và sử dụng thông tin khí tượng thuỷ văn trong các lĩnh vực kinh tế xã hội có hiệu quả.

Lĩnh vực dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn mới có 01 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Dự báo lũ (QCVN 18: 2008/BTNMT) theo Quyết định Số: 18/2008/QĐ-BTNMT ngày 31 tháng 12 năm 2008 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc Ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về dự báo lũ phục vụ Pháp lệnh về phòng chống lụt bão theo Lệnh số 9-L/CTN của Ủy ban thường vụ Quốc hội ngày 20 tháng 3 năm 1993 và phục vụ Quy chế báo Áp thấp nhiệt đới, bão, lũ theo Quyết định số 17/2011/QĐ-TTg ngày 14 tháng 3 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ.

Trong hơn 10 năm qua, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về dự báo lũ năm 2008 QCVN:18/2008/BTNMT đã là cơ sở hành lang pháp lý quan trọng trong công tác dự báo, cảnh báo lũ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, ngành KTTV đang được đầu tư mạnh mẽ hoàn thiện đồng bộ về thể chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật tạo ra những cơ sở pháp lý đầy đủ hơn nhằm đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai. Quá trình thực hiện QCVN:18/2008/BTNMT theo Pháp lệnh về phòng chống lụt bão đã phát sinh một số tồn tại, vướng mắcchưa phù hợp với Luật KTTV và các Thông tư, nghị định hướng dẫn thi hành Luật KTTV, Luật Phòng chống thiên tai như:

Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Quy chuẩn dự báo lũ năm 2008 chưa phù hợp với Luật KTTV vì mới chỉ phục vụ các hoạt động dự báo khí tượng, thủy văn phục vụ cho các chuyên ngành, lĩnh vực đặc thù (gọi chung là chuyên ngành), xây dựng nội dung dự báo chuyên ngành, phù hợp với mục đích quản lý và khai thác của ngành KTTV, chưa áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam; tổ chức, cá nhân nước ngoài; tổ chức quốc tế tham gia hoạt động khí tượng thủy văn trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Quy chuẩn dự báo lũ năm 2008 mới chỉ quy định các nội dung về dự báo lũ, chưa đề cập các quy định liên quan tới cảnh báo lũ (mới chỉ đề cập đến khái niệm cảnh báo lũ). Luật KTTV ra đời vào ngày 23/11/2015 có hiệu lực vào 01/7/2016 đã quy định rất rõ Cảnh báo là gì, Dự báo là gì?Từ khi có Luật KTTV thì cụm từ Dự báo, Cảnh báo luôn đi liền với nhau. Bên cạnh các quy định về dự báo lũ sẽ có các quy định về cảnh báo lũ; cảnh báo và dự báo lũ đóng vai trò quan trọng trong công tác phòng chống thiên tai và cần được quy định cụ thể.

Chưa có các quy định liên quan đến thời hạn dự báo, cảnh báo lũ cụ thể cho các lưu vực sông. Quy định phân cấp lũ còn chưa đầy đủ, nhiều điểm còn mang tính định tính, chưa có quy định phân cấp lũ theo cấp báo động lũ là cơ sở của phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai.  Chưa có nội dung quy định về phương pháp dự báo, cảnh báo lũ, các bước (quy trình) thực hiện dự báo cảnh báo lũ. Nội dung quy định về đánh giá dự báo, cảnh báo lũ còn chưa đầy đủ. Các quy định khác liên quan đến Quy chế Báo áp thấp nhiệt đới, bão, lũ nay đã hết hiệu lực.

Do vậy, việc xây dựng mới Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia dự báo, cảnh báo lũđể thay thế Quy chuẩn QCVN 18: 2008/BTNMT đã ban hành năm 2008 nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế của công tác dự báo, cảnh báo lũ hiện nay là cần thiết và cấp bách. Ngày 06  tháng 11 năm 2018, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hànhQuyết định số 3370/QĐ-BTNMT về việc ban hành Kế hoạch xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy định kỹ thuật của Bộ Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2019-2020. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về dự báo, cảnh báo lũ ban hành năm 2019 sẽ bổ sung các nội dung còn thiếu, điều chỉnh các nội dung phù hợp với Luật KTTV và Luật Phòng, chống thiên tai.

Tin VPTC