Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Tây Nguyên, một chặng đường phát triển

Đăng ngày: 18-02-2020 | Lượt xem: 4588
Đài Khí tượng Thủy văn (KTTV) khu vực Tây Nguyên là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Tài Nguyên và Môi trường, được thành lập theo Quyết định số 68/TTg ngày 23 tháng 02 năm 1994 của Chính phủ trên cơ sở hợp nhất các Đài: Đài KTTV tỉnh Đăk Lăk, Đài KTTV tỉnh Lâm Đồng và Đài KTTV liên tỉnh Gia Lai - Kon Tum. Có trụ sở tại số 13 đường Trường Chinh, thành phố Plieku, tỉnh Gia lai.

Theo Quyết định 697/QĐ-BTNMT ngày 08/3/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Đài KTTV khu vực Tây Nguyên trực thuộc Tổng cục KTTV, Đài khu vực hiện có 04 phòng chức năng: Văn phòng, Phòng Kế hoạch -Tài chính, Phòng Dự báo, Phòng Mạng lưới trạm và Thông tin KTTV; 04 Đài  KTTV tỉnh: Đài KTTV tỉnh Kon Tum, Đài KTTV tỉnh Đăk Lăk, Đài KTTV tỉnh Đăk Nông và Đài KTTV tỉnh Lâm Đồng; 18 trạm Khí tượng; 16 trạm Thủy văn; 01 trạm quan trắc MTKK tự động, 01 Trạm Rada thời tiết, 05 điểm đo chất lượng nước sông, 03 điểm lấy mẫu nước mưa bụi lắng, 34 điểm đo mưa nhân dân (tự động) và 81 điểm đo mưa tự động.

Theo Đề án Vị trí việc làm được Tổng cục KTTV thẩm định và Giám đốc Đài KTTV khu vực Tây Nguyên ban hành kèm theo Quyết định số 575/QĐ-ĐKVTN ngày 23 tháng 8 năm 2019, theo đó định biên số lượng người làm việc của Đài KTTV khu vực Tây Nguyên là 251 người, trong đó số lượng người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước đặt hàng giao nhiệm vụ là 193 người.

Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2019, số lượng người làm việc tại Đài là 194 người, trong đó có 167 viên chức, 06 hợp đồng lao động theo Nghị định 68/2000/NĐ-CP, 19 hợp đồng lao động làm công tác chuyên môn nghiệp vụ.

Về cơ cấu trình độ:

                   + Thạc sỹ: 09 người, chiếm 4.6%;

                   + Đại học: 80 người, chiếm 41.2%;

                   + Cao đẳng: 40 người, chiếm 20.6%;

                   + Trung cấp: 38 người, chiếm 19.5%;

                   + Người lao động và các trường hợp khác: 27 người, chiếm 13.9%.

Đặc điểm tự nhiên và thời tiết, thủy văn trên khu vực:

Tây Nguyên là một vùng  núi và cao nguyên rộng lớn với tổng diện tích tự nhiên xấp xỉ bằng 18% diện tích cả nước. Do đặc điểm địa lý tự nhiên nên khí hậu của Tây Nguyên chia làm hai mùa rõ rệt: Mùa mưa thường bắt đầu từ tháng đầu tháng 5 và kết thúc vào cuối tháng 10, mùa khô bắt đầu từ đầu tháng 11 và kết thúc vào tháng 4 năm sau. Các khu vực thuộc phía Đông Tây Nguyên mùa mưa bắt đầu và kết thúc muộn hơn các khu vực còn lại khoảng từ 15- 20 ngày.

Trong giai đoạn chuyển mùa từ mùa khô sang mùa mưa. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như dông, lốc, mưa đá thường xảy ra với tần xuất cao. Đối với mùa mưa, do địa bàn đồi núi xen thung lũng, sông suối hẹp và gấp khúc nên mỗi khi mưa lớn thường xảy ra lũ quét, lũ ống và sạt lở đất. Theo thống kê, hàng năm thiệt hại do thiên tai gây ra cho các địa phương ở Tây Nguyên lên đến hàng chục tỷ đồng, ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt, sản xuất của nhân dân trên địa bàn.

Xuất phát từ những đặc điểm về địa hình, thời tiết, thủy văn của khu vực trên đây, với chức năng, nhiệm vụ được giao của Đài là: “Thực hiện các hoạt động điều tra cơ bản KTTV, tư liệu KTTV, dự báo KTTV, quan trắc môi trường không khí và môi trường nước phục vụ phòng, chống thiên tai, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng trong phạm vi khu vực Tây Nguyên”. Trong những năm qua, được sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Tổng cục KTTV và được sự quan tâm, giúp đỡ của UBND các tỉnh, các ngành trong khu vực. Đảng ủy, chính quyền và các tổ chức trực thuộc Đài đã có sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất, có hiệu quả trong công tác chỉ đạo và thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, giữ vững khối đại đoàn kết, xây dựng Đảng bộ, Công đoàn và các tổ chức quần chúng thực sự vững mạnh. Tập trung xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật của Đài, trạm, tăng cường kỷ cương, kỷ luật chuyên môn, nâng cao chất lượng báo biểu, chất lượng điều tra cơ bản và dự báo KTTV, phục vụ ngày càng có hiệu quả cho công tác chỉ đạo sản xuất, phòng chống thiên tai và phát triển kinh tế - xã hội của nhân dân địa phương trong khu vực và trên cả nước.    

Tình hình hoạt động của mạng lưới trạm KTTV và môi trường trên phạm vi Đài quản lý.

Trong những năm qua, Đài KTTV khu vực Tây Nguyên luôn duy trì hoạt động ổn định mạng lưới điều tra cơ bản (ĐTCB). Thu thập đầy đủ, chính xác và cung cấp kịp thời số liệu cơ bản cho công tác dự báo khí tượng thủy văn, phục vụ công tác phòng chống thiên tai, lũ lụt và công tác nghiên cứu khoa học công nghệ, phát triển kinh tế, xã hội. Đội ngũ quan trắc viên chấp hành nghiêm túc quy trình quy phạm, chất lượng báo biểu và điều tra cơ bản luôn vượt chỉ tiêu được giao. Máy móc, phương tiện đo được trang bị đầy đủ, hiện đại phục vụ có hiệu quả cho công tác dự báo.

Công tác kiểm tra, thanh tra định kỳ và đột xuất mạng lưới trạm KTTV được thực hiện thường xuyên, liên tục, chỉ đạo các trạm thực hiện nghiêm túc quy trình, quy phạm, mã luật. Phát hiện, chấn chỉnh và xử lý kịp thời những sai sót, tồn đọng. Vì vậy, chất lượng tài liệu điều tra cơ bản các yếu tố KTTV và môi trường ngày càng được nâng cao.

 Trước mùa mưa lũ Đài luôn chỉ đạo các đơn vị bảo dưỡng công trình, vườn quan trắc; kiểm định máy, thiết bị đo; kiểm tra, thanh tra kỹ thuật định kỳ các trạm KTTV; kiểm tra các trạm đo mưa tự động; rà soát Quy hoạch mạng lưới quan trắc,… Trên cơ sở đó đã kịp thời nắm bắt thông tin, phát hiện những hư hỏng về thiết bị, công trình, vườn quan trắc; chấn chỉnh, nhắc nhở những sai sót chuyên môn của các trạm; tổng hợp những tồn tại công tác quan trắc KTTV trình Lãnh đạo để sớm có phương án giải quyết.

Kịp thời đôn đốc, chỉ đạo các trạm thực hiện đúng chế độ báo cáo (tháng, quý và năm); thực hiện tốt quy trình, quy phạm; bảo dưỡng vườn quan trắc, công trình đo, các phương án đo đạc trong những trường hợp thời tiết nguy hiểm xuất hiện, thực hiện tốt công tác an toàn lao động.

Chất lượng điều ra cơ bản từ 2015 -2019 (Đơn vị: %)

Năm

2015

2016

2017

2018

2019

TB

Xếp loại

Chất lượng chung về ĐTCB

93.9

93.5

94.3

94.3

93.8

93.96

Tốt

 

Công tác Dự báo và phục vụ Khí tượng Thủy văn

Về dự báo khí tượng: Hiện tại ngoài các phương pháp truyền thống, Đài khu vực và các Đài tỉnh tiếp tục khai thác một số công cụ hiện đại hỗ trợ như phần mềm SATAID phân tích ảnh mây Himawari-8; sản phẩm dự báo hạn vừa châu Âu được Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia chuyển giao, hướng dẫn; mô hình NOAA– GFS;  mô hình phần mềm thống kê HyBMG2; mô hình dự báo 10 ngày WRF; mô hình Windy. Khai thác sử dụng “Phương pháp dự báo thời điểm bắt đầu & kết thúc mùa mưa, gió mùa mùa hè khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên & Nam Bộ” do Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia chuyển giao. Khai thác các sản phẩm dự báo của Nhật Bản, Hải quân Mỹ...Đặc biệt là khai thác các sản phẩm dự báo trên hệ thống smarmet, ảnh ra đa do ban quản lý dự án chuyển giao.

Về dự báo thủy văn: Tiếp tục ứng dụng phần mềm thiết lập các mô hình dự báo, tối ưu hoá bộ thông số, vận hành bộ mô hình dự báo, kết xuất và trình diễn các kết quả dự báo cho hệ thống sông Sê San, sông Ba, SêRêPốk, phục vụ dự báo vận hành liên hồ chứa cho các sông ở Tây Nguyên; mô hình TANK cải tiến; mô hình ARIMA; mô hình SARR; mô hình MIKE11- MIKEGIS; ứng dụng hệ thống phân tích lũ lụt tích hợp Ifas cảnh báo lũ cho vùng thượng nguồn sông Ba tỉnh Gia Lai...

Trong những năm gần đây, diễn biến thời tiết, thủy văn đang ngày càng phức tạp, trong khi đó yêu cầu phục vụ của nhân dân và các ngành đòi hỏi ngày càng cao và đa dạng. Trong những năm qua các đơn vị dự báo thuộc Đài đã cung cấp thường xuyên, liên tục và kịp thời các bản tin dự báo thời tiết, thủy văn, đặc biệt là các bản tin dự báo, cảnh báo các hiện tượng thời tiết, thủy văn nguy hiểm như: Hạn hán, các đợt nắng nóng, mưa lớn trên diện rộng, dông, lốc, lũ quét, sạt lở đất, bão, ATNĐ…Công tác thông tin, dự báo đã được tăng cường theo hướng hiện đại hóa, nhiều máy móc, thiết bị hiện đại đã được lắp đặt, góp phần nâng cao chất lượng công tác dự báo KTTV, phục vụ có hiệu quả công tác chỉ đạo sản xuất, phòng tránh và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra.

Công tác biên soạn các bản tin dự báo định kỳ, không định kỳ và các bản tin nhận định xu thế thời tiết mùa vụ gửi tới các cấp lãnh đạo các tỉnh, các ngành ngày càng mở rộng. Chất lượng các bản tin ngày càng được nâng lên rõ rệt cả về nội dung và hình thức. Công tác tuyên truyền phổ biến kiến thức KTTV được thực hiện thường xuyên, vì vậy KTTV không còn xa lạ với cộng đồng như những năm trước đây. Có thể nói công tác dự báo KTTV đã ngày càng đi sâu phục vụ đời sống dân sinh, phát triển kinh tế - xã hội của các tỉnh trong khu vực và trên toàn quốc.

Công tác dự báo và phục vụ của Đài khu vực đạt kết quả tốt, góp phần tích cực vào công tác chỉ đạo phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai tại địa phương. Các bản tin thông báo, cảnh báo tình hình thời tiết, thủy văn phục vụ liên hồ chứa trên sông Sê San, sông Ba, sông SêRêPốk kịp thời, sát với thực tế, thực hiện tốt Qui trình vận hành liên hồ chứa của Chính phủ ban hành.

Phục vụ tốt công tác dự báo lưu lượng nước về hồ cho các công ty thủy điện đóng chân trên địa bàn, giúp cho các công ty nắm bắt kịp thời về tình hình mưa lũ, chủ động vận hành điều tiết nguồn nước đảm bảo an toàn cho công trình, góp phần giảm lũ cho hạ du và phát điện hiệu quả.

Các bản tin thông báo và cảnh báo KTTV đã được các đơn vị triển khai trong việc chỉ đạo sản xuất nông, lâm nghiệp, xây dựng và khai thác nguồn nước, vận hành các công trình thủy lợi, thuỷ điện.

Chất lượng công tác thông tin, dự báo của Đài trong những năm qua đều được Trung tâm dự báo KTTV quốc gia đánh giá cao.  

Chất lượng dự báo KTTV trung bình trong 5 năm (2015-2019):

- Chất lượng dự báo hạn ngắn Khí tượng đạt 86.1 % vượt chỉ tiêu được giao là 5.1%;

- Chất lượng dự báo Khí tượng hạn vừa đạt 81.5% vượt chỉ tiêu được giao là 9.5%;

- Chất lượng dự báo thủy văn hạn ngắn đạt 92.5% vượt chỉ tiêu được giao là 12.5%;

  Ý kiến bạn đọc

Tin tức liên quan: