Chủ đề của năm nay là Nghị định thư Montreal: khắc phục tầng ozone và giảm thiểu biến đổi khí hậu. “Các hiệp ước quốc tế nhằm bảo vệ tầng ozone đã tạo ra sự khác biệt đáng kể và có thể đo lường được trong việc bảo vệ con người và hành tinh. Chúng cho thấy sức mạnh của chủ nghĩa đa phương. Và chúng sẽ truyền cảm hứng cho hy vọng rằng, cùng nhau, chúng ta có thể ngăn chặn điều tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu và xây dựng một thế giới bền vững và kiên cường”, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres nói trong một thông điệp.
“Việc hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5oC vẫn có thể thực hiện được nếu chúng ta đẩy nhanh hành động vì khí hậu ngay lập tức và quyết liệt. Tôi đã đề xuất Hiệp ước Đoàn kết Khí hậu và Chương trình nghị sự Tăng tốc để giúp đạt được điều này. Tôi kêu gọi tất cả các nhà lãnh đạo làm việc cùng nhau để chúng có hiệu lực và hỗ trợ những nỗ lực này bằng cách ủng hộ Bản sửa đổi Kigali đối với Nghị định thư Montreal và hạn chế hydrofluorocarbons làm nóng hành tinh”, ông nói.
Bản sửa đổi Kigali, được thống nhất vào năm 2016, tìm cách loại bỏ dần hydrofluorocarbon (HFC). Theo Ban Thư ký Ozone, việc phê chuẩn và thực hiện hiệp định này có thể tránh được hiện tượng nóng lên tới 0,5°C vào năm 2100. Việc kết hợp quá trình chuyển đổi khỏi khí nhà kính với các biện pháp tiết kiệm năng lượng trong thiết bị làm mát có thể tăng gấp đôi con số này.
Ngày Ozone thế giới
Mạng lưới các trạm quan sát khí quyển toàn cầu của WMO giám sát tầng ozone tầng bình lưu và đang theo dõi sự phát triển của lỗ thủng tầng ozone năm nay. Một báo cáo Đánh giá khoa học do WMO và Chương trình Môi trường Liên hợp quốc công bố vào tháng 1 năm 2023 cho biết tầng ozone đang trên đà phục hồi trong vòng 4 thập kỷ.
Báo cáo khẳng định việc loại bỏ dần gần 99% các chất làm suy giảm tầng ozone bị cấm đã thành công trong việc bảo vệ tầng ozone, dẫn đến sự phục hồi đáng chú ý của tầng ozone ở tầng bình lưu phía trên và giảm sự tiếp xúc của con người với các tia cực tím (UV) có hại từ mặt trời.
Nếu các chính sách hiện tại vẫn được giữ nguyên, tầng ozone dự kiến sẽ phục hồi về giá trị năm 1980 (trước khi xuất hiện lỗ thủng tầng ozone) vào khoảng năm 2066 ở Nam Cực, vào năm 2045 ở Bắc Cực và đến năm 2040 ở phần còn lại của thế giới. Sự thay đổi về kích thước của lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực, đặc biệt là từ năm 2019 đến năm 2021, chủ yếu là do điều kiện khí tượng. Tuy nhiên, lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực đang dần được cải thiện về diện tích và độ sâu kể từ năm 2000.
Biên dịch: Tạp chí KTTV
Nguồn: https://public.wmo.int/en/media/news/world-ozone-day-celebrates-success-of-montreal-protocol