Các báo cáo mới gióng lên hồi chuông cảnh báo về tầng băng giá (phần cuối)

Biến đổi của lớp đất đóng băng vĩnh cửu

Ngoài lớp đất đóng băng vĩnh cửu ở Bắc Cực, lớp đất đóng băng vĩnh cửu trên núi chiếm 30% diện tích đất đóng băng vĩnh cửu toàn cầu, cũng nhạy cảm với biến đổi khí hậu và tác động mạnh đến hệ sinh thái và cộng đồng miền núi. Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature Communications lưu ý rằng trong giai đoạn 2013-2022, tốc độ ấm lên ở độ sâu 10 mét vượt quá 1°C mỗi thập kỷ, nhìn chung vượt qua các ước tính trước đó. Điều này phù hợp với tất cả các địa điểm, độ sâu và khoảng thời gian ở các ngọn núi châu Âu.

Các địa điểm quan sát lớp đất đóng băng vĩnh cửu phân bố không đồng đều về mặt địa lý, tập trung trên khắp các ngọn núi châu Âu và ngày càng nhiều ở Cao nguyên Tây Tạng. Tuy nhiên, chỉ có một số ít quan sát ở Dãy núi Rocky, các dãy núi Trung Á, dãy Himalaya và dãy Andes.

Việc duy trì các cảm biến nhiệt độ và máy ghi dữ liệu trong môi trường khắc nghiệt ở Bắc Cực và miền núi trong nhiều thập kỷ để đảm bảo ghi lại nhiệt độ lớp đất đóng băng vĩnh cửu liên tục, mạnh mẽ và có thể so sánh được đặt ra những thách thức đáng kể. Các tiêu chuẩn về lựa chọn địa điểm và giao thức đo lường nhiệt độ lớp đất đóng băng vĩnh cửu chỉ mới được WMO xây dựng và phê duyệt gần đây. Được điều phối thông qua Global Cryosphere Watch và phát triển với sự đóng góp của một nhóm lớn các chuyên gia quốc tế, tiêu chuẩn hóa toàn cầu đầu tiên về giám sát băng vĩnh cửu sẽ được công bố vào cuối năm 2024 trong Hướng dẫn của WMO về Công cụ và Phương pháp Quan sát, WMO Số 8.

Các tảng băng Nam Cực và băng biển

Nhiều khu vực của Nam Cực cũng đang trải qua sự thay đổi nhanh chóng, theo báo cáo của WMO (WMO Bulletin).

Nhiệt độ tăng trong khí quyển và đại dương xung quanh Nam Cực đang làm tan chảy các tảng băng. Bằng chứng được trích dẫn trong các báo cáo của IPCC cho thấy rằng nếu nhiệt độ toàn cầu tăng vượt quá 2°C trong dài hạn, cả các tảng băng Greenland và Nam Cực đều có thể đạt đến điểm tới hạn mà sau đó quá trình tan chảy của chúng sẽ trở nên không thể ngăn chặn ngay cả khi cắt giảm mạnh lượng khí thải nhà kính.

Ngoài mực nước biển dâng cao, việc tan chảy các tảng băng còn có tác động lớn ở hạ lưu, ví dụ như đối với lưu thông đại dương, ngập lụt ven biển và an ninh lương thực, làm trầm trọng thêm tác động của biến đổi khí hậu đối với xã hội loài người và thế giới tự nhiên.

Đã có những dấu hiệu cho thấy một số sông băng lớn ở Nam Cực đã bước vào trạng thái rút lui không thể đảo ngược và dữ liệu từ Greenland cho thấy sự gia tăng tan chảy bề mặt và gia tăng tách băng trôi trong 30 năm qua, theo bài viết về tầng băng của WMO Bulletin, do Rodica Nitu, Michael Sparrow và Stefan Uhlenbrook, Ban thư ký WMO và Jeffrey Key (trước đây là NOAA) biên soạn.

Theo dữ liệu từ Dịch vụ Biến đổi Khí hậu Coopernicus của Liên minh Châu Âu và Trung tâm Dữ liệu Băng tuyết Quốc gia Hoa Kỳ, diện tích băng biển Nam Cực đã đạt giá trị hàng tháng thấp nhất trong tháng 11, ở mức thấp hơn 10% so với mức trung bình, tiếp tục một loạt các bất thường âm lớn trong lịch sử được quan sát thấy trong suốt năm 2023 và 2024.

Năm quốc tế bảo tồn sông băng

Khoảng 70% nước ngọt của Trái đất được lưu trữ trong các sông băng và tảng băng. Cân bằng khối lượng sông băng là một chỉ báo quan trọng về biến đổi khí hậu. Và đó là một chỉ báo đáng báo động.

Các báo cáo “Tình hình tài nguyên nước toàn cầu năm 2023” và Cập nhật tình hình khí hậu năm 2024 của WMO cho thấy tổng cộng, các sông băng trên thế giới đã mất hơn 600 gigaton nước vào năm 2023. 600 gigaton nước chiếm khoảng 13% lượng nước tiêu thụ hàng năm của thế giới. Đây là mức mất mát lớn nhất trong gần 50 năm đo lường. Sau năm 2022, năm 2023 là năm thứ hai liên tiếp mà tất cả các vùng băng hà trên thế giới báo cáo tình trạng mất băng ròng.

Điều này nhấn mạnh một mối quan ngại cấp bách: việc giảm lượng nước được lưu trữ dưới dạng băng trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước trong tương lai của con người và các hệ sinh thái. Để nhấn mạnh tầm quan trọng của các sông băng, WMO và UNESCO đang tạo điều kiện thực hiện Năm quốc tế bảo tồn sông băng vào năm 2025.

Tin ngắn: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://wmo.int/media/news/new-reports-sound-alarm-cryosphere