Mục lục Tạp chí Khí tượng Thủy văn Tháng 11 năm 2011

STT

Tên bài

Trang

1

NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN NĂNG SUẤT LÚA Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

TS. Bảo Thạnh, TS. Nguyễn Thị Phương, KS. Bùi Chí Nam, CN. TrầnTuấn Hoàng - Phân viện Khí tượng Thủy văn & Môi trường phía Nam

Đồng bằng sông Cửu Long là vựa lúa của cả nước, giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu nông nghiệp và an ninh lương thực quốc gia. Biến đổi khí hậu là một thực tế đã, đang và sẽ xảy ra theo chiều hướng bất lợi, ảnh hưởng không nhỏ đến ĐBSCL. BĐKH trong tương lai sẽ ảnh hưởng đến nền nông nghiệp, đặc biệt là năng suất lúa ở ĐBSCL. Bài báo này đã ứng dụng các mô hình thủy lực và mô hình DSSAT nhằm mô phỏng và đánh giá tác động của BĐKH đến năng suất lúa tại ĐBSCL.

1

2

TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN TÀI NGUYÊN NƯỚC CÁC LƯU VỰC SÔNG TỈNH KHÁNH HÒA

PGS. TS. Nguyễn Kỳ Phùng, CN. Vũ Thị Hương - Phân viện Khí tượng, Thủy văn & Môi trường phía Nam

Khánh Hòa là một trong những tỉnh ven biển chịu ảnh hưởng trực tiếp của Biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu tác động đến nông lâm nghiệp, năng lượng, du lịch, môi trường... và đặc biệt trong đó có tài nguyên nước. Tài nguyên nước chi phối rất nhiều hoạt động liên ngành kinh tế - xã hội. Báo cáo nghiên cứu sự thay đổi dòng chảy của các sông trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa. Biến đổi khí hậu xảy ra làm lưu lượng nước mùa lũ tăng cao, lưu lượng nước mùa kiệt giảm đi. Cụ thể từng giai đoạn của thế kỷ 21 mức thay đổi dòng chảy các lưu vực sông khác nhau. Đây sẽ là một định hướng cho tỉnh trong vấn đề quy hoạch tài nguyên nước, phát triển kinh tế xã hội.

6

3

SỰ HÌNH THÀNH VÀ DIỄN THẾ RỪNG NGẬP NƯỚC CỬA SÔNG TRẦN ĐỀ

PGS.TS. Bùi Lai - Viện Sinh học Nhiệt đới

TS. Nguyễn Thị Kim Lan - Phân viện KTTV&MT phía Nam

Kết quả nghiên cứu cho thấy cửa sông Trần Đề (Sóc Trăng) là cửa sông có rừng ngập nước lợ điển hình ven biển Nam Bộ. Quá trình hình thành đất và quá trình hình thành và diễn thế rừng ngập cửa sông Trần Đề được coi là tiêu biểu cho diễn thế cửa sông. Hệ sinh thái rừng ngập nước lợ cửa sông ở giai đoạn phát triển cuối được chuyển hóa thành hệ sinh thái canh tác có giá trị cao cho con người. Cửa sông Trần Đề được định hướng phát triển đúng với tiềm năng của nó như lấn biển phòng hộ, sản xuất nông- lâm- ngư nghiệp, cảng sông và du lịch.

12

4

CẢNH BÁO MƯA ĐỐI VỚI TP. HỒ CHÍ MINH BẰNG RADAR THỜI TIẾT NHÀ BÈ

ThS. Nguyễn Minh Giám - Đài KTTV khu vực Nam Bộ

ThS. Nguyễn Thế Hào - Phân viện KTTV và Môi trường phía Nam

Dựa phuơng pháp xác định hướng và tốc độ di chuyển đuợc đưa ra, báo cáo trình bày một số kết quả dự báo hướng và tốc độ di chuyển của vùng mưa của ngày mưa điển hình ngày 14 tháng 9 năm 2010. Qua đó có thể thấy khi đám phản hồi vô tuyến (PHVT) di chuyển đến gần thành phố thì chuyển sang trình quét bán kính 30 km để có thể dự báo mưa cho từng khu vực, từng quận huyện trong thành phố. Những đám PHVT di chuyển theo trường gió đến gây mưa cho thành phố sẽ dễ dự báo hơn là những kiểu PHVT là mây đối lưu phát triển tại chỗ sẽ khó dự báo thời gian bắt đầu và kết thúc mưa theo lý thuyết của đề tài.

19

5

 CÂN BẰNG THU- TRỮ TRONG SỬ DỤNG TÀI NGUYÊN NƯỚC MƯA TẠI TP. HỒ CHÍ MINH

TS. Trương Văn Hiếu - Phân Viện Khí tượng Thủy văn và Môi trường phía Nam

Với các kết quả về nghiên cứu và tính toán về tiềm năng nước mưa cho thấy tính biến động của lương mưa rơi trong năm là rất lớn và những cơn mưa cường độ cao chiếm tỷ trọng lớn trong lượng mưa năm nên việc cân bằng thu – trử nhằm tạo cơ sở phục nâng cao sự sử dụng nước mưa trong tình hình hiện nay là rất cần thiết nhất là vùng nguồn nước bị nhiễm mặn

Mục tiêu của cân bằng là tính toán quy mô mái hứng và bể chứa là hai bộ phận quan trong hệ thống thu trữ nước mưa. Các kết quả về cân bằng nước theo năm mưa ứng với mức lượng mưa bình quân và ứng tần suất 75% (năm khá khô hạn) trên diện tích mái hứng 100 m2 và các mức khả năng sử dụng trong ngày ( 100, 120, 150, 180, 200, 220 và 250 lít/ ngày-đêm)

25

6

XÂY DỰNG BẢN ĐỒ NGẬP LỤT TP. VĨNH LONG TRONG ĐIỀU KIỆN BẤT LỢI

ThS. Trần Quang Minh, TS. Trương Văn Hiếu - Phân viện Khí tượng Thủy văn và Môi trường phía Nam

Thành phố Vĩnh Long thuộc tỉnh Vĩnh Long có tình hình ngập khá phức tạp do tác động của lũ, triều, mưa hoặc tổ hợp của chúng. Bài báo này giới thiệu quá trình xây dựng bản đồ khả năng ngập do triều trên địa bàn TP. Vĩnh Long.

29

7

XÂY DỰNG CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG NƯỚC NSF- WQI TRÊN CÁC SÔNG, RẠCH CHÍNH CỦA TỈNH VĨNH LONG

ThS. Nguyễn Văn Hồng - Phân viện Khí tượng Thủy văn & Môi trường phía Nam

Trong bài báo này cung cấp những thông tin ban đầu về hiện trạng chất lượng nguồn nước mặt cũng như phân loại chất lượng nguồn nước theo chỉ số NSF-WQI của tỉnh Vĩnh Long. Dựa vào giá trị của các thông số chất lượng nước mặt trên và sử dụng phương pháp tính toán chỉ số chất lượng nước NSF – WQI (National Sanitation Foundation -Water Quality Index). Nhóm nghiên cứu đã áp dụng việc tính toán chất lượng nước theo chỉ số NSF- WQI và tiến hành thành lập các bản đồ chất lượng nguồn nước. Dựa vào số liệu hiện có, chúng tôi chọn 09 thông số như nhiệt độ, pH, TSS, DO, BOD5, Nitrate, phosphate, độ đục, Coliform để làm căn cứ tính toán, phân loại chất lượng nguồn nước theo NSF- WQI.

37

8

KHẢO SÁT ĐỘ NHẠY CỦA MỘT SỐ ĐỘ THAM SỐ HÓA ĐỐI LƯU TRONG DỰ BÁO ĐỊNH LƯỢNG MƯA TRÊN LƯU VỰC SÔNG ĐỒNG NAI DỰA TRÊN MÔ HÌNH WRF

CN. Trương Hoài Thanh, CN. Nguyễn Văn Tín, KS. Bùi Chí Nam - Phân viện Khí tượng Thủy văn và Môi trường phía Nam

Phương  pháp dự  báo  thời  tiết  bằng mô hình  số  đã được  sử  dụng ở  nhiều nước trên thế giới trong nhiều thập kỷ qua. Chất lượng dự báo của các mô hình số không ngừng được cải tiến và đã trở thành phương pháp dự báo chủ lực trong nghiệp vụ dự báo thời tiết ở các nước phát triển. Đặc biệt là dự báo định lượng về mưa, phương pháp dự báo bằng mô hình số cao hơn hẳn các phương pháp truyền thống khác như synop hay thống kê… Mặt khác, sản phẩm số của mô hình dự báo có thể đảm bảo các yêu cầu của các mô hình dự báo thuỷ văn đối với dự báo lũ lụt, lũ quét. Chính vì vậy, ưu tiên phát triển phương pháp dự báo số trị, mà trước hết là áp dụng các mô hình số là một hướng đi nhằm tăng cường chất lượng dự báo.

Trong bối cảnh đó, với mục đích tìm kiếm một mô hình thích hợp có khả năng áp dụng dự báo mưa cho lưu vực sông Đồng Nai chúng tôi đã chọn đề tài: “Ứng dụng mô hình WRF trong dự báo lượng mưa trên lưu vực bộ phận hệ thống sông Đồng Nai”.

43

9

KIỂM NGHIỆM CÁCH TÍNH ĐƠN GIẢN CHO THÀNH PHẦN NGUỒN NƯỚC TRONG HỆ THỐNG SÔNG

ThS. Huỳnh Chức - Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh

Trong một bài báo trước đây chúng tôi đã đề xuất cách tính đơn giản để xác định thành phần nguồn nước trung bình trong giới hạn của bài toán thủy lực. Mấu chốt quan trọng là tính được tỷ số E của tỷ lệ thành phần nguồn nước của các đoạn sông và trong bài báo này điều đó được kiểm tra thông qua kết quả tính toán thủy lực (lưu lượng, diện tích mặt cắt ướt) và thật kỳ lạ là tỷ lệ đó không thay đổi trong các tháng mùa khô và có thể là cho các mùa khô khác . Đây là lợi thế để tính toán cho các phương án quản lý nguồn nước.

51

10

Tóm tắt tình hình khí tượng, khí tượng nông nghiệp, thủy văn tháng 10 năm 2011

Trung tâm Dự báo KTTV Trung ương (Trung tâm KTTV Quốc gia) Trung tâm Nghiên cứu KTNN (Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường)

54

11

Thông báo kết quả quan trắc môi trường không khí tại một số tỉnh, thành phố tháng 10 - 2011 (Trung tâm Mạng lưới Khí tượng Thủy văn và Môi trường)

64