Mục lục Tạp chí Khí tượng Thủy văn Tháng 7 năm 2011

STT

Tên bài và tác giả

Trang

1

MÔ HÌNH DỰ BÁO LŨ SÔNG NGÒI THIA

Nguyễn Kiên Dũng, Nguyễn Viết Thi, Hà Trọng Ngọc – Trung tâm Ứng dụng công nghệ và Bồi dưỡng nghiệp vụ KTTV&MT

Quy chế báo áp thấp nhiệt đới, bão, lũ ban hành kèm theo Quyết định số 17/2011/QĐ-TTg ngày 14/3/2011 của Thủ tướng Chính phủ quy định Trung tâm Dự báo KTTV Trung ương chịu trách nhiệm thông báo lũ cho 22 sông chính trên toàn quốc trong khi nhu cầu dự báo lũ cho các lưu vực sông vừa và nhỏ và phục vụ phòng chống thiên tai của các địa phương ngày càng nhiều.

Bài báo này giới thiệu việc ứng dụng mô hình TANK và đơn giản bổ sung thêm phần hồi quy và phương pháp xủ lý sai số tức thời dự báo lũ cho lưu vực sông Ngòi Thia, một lưu vực thuộc tỉnh Yên Bái để các Trung tâm KTTV địa phương và độc giả tham khảo.

1

2

NGHIÊN CỨU XÁC ĐIỊNH TỔNG TẢI LƯỢNG TỐI ĐA NGÀY PHỤC VỤ XÂY DỰNG HẠN MỨC XẢ THẢI TRÊN SÔNG SÀI GÒN (ĐOẠN TỪ THỦ DẦU MỘT ĐẾN NHÀ BÈ)

Nguyễn Kỳ Phùng – Phân viện Khí tượng Thủy văn và Môi trường  phía Nam

Các chất lượng môi trường nước trên lưu vực sông Sài Gòn đã có dấu hiệu ô nhiễm. Những quy định buộc xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn trước khi xả vào nguồn chưa có tác dụng làm giảm ô nhiễm, cần kiểm soát tải lượng xả thải từ các nguồn thải ra sông dựa trên khả năng tiếp nhận ô nhiễm của từng lưu vực sông. Đề tài nhằm mục tiêu xây dựng cơ sở khoa học  và thực tiễn để xác định tổng tải lượng tối đa ngày được phép xả thải ra sông phục vụ xây dựng hạn mức xả thải. Để đạt được mục tiêu trên  đã tiến hành đánh giá hiện trạng môi trường nước mặt trên đoạn sông nghiên cứu, tính toán và dự báo tải lượng thải vào sông, xây dựng mô hình tính toán  và dự báo chất lượng nước, xây dựng mô hình tổng hợp xác định tải lượng tối đa ngày cho từng vùng với các bộ tiêu chuẩn khác nhau, các nhà quản lý dễ dàng sử dụng. Mô hình cần được cập nhật số liệu tin cậy cao.

6

3

MỘT SỐ CÁCH TIẾP CẬN MÔ HÌNH THỦY VĂN PHỤC VỤ CÔNG TÁC DỰ BÁO LŨ MIỀN NÚI

Nguyễn Hồng Quân – Viện Môi trường và Tài nguyên, Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh

Trong bài báo này. Trước tiên là phần trình bày ngắn về mô hình thủy văn cũng như ứng dụng mô hình thủy văn trong dự báo lũ lụt. Phần tiếp theo sẽ trình bày về một số cách tiếp cận mô hình thủy văn cùng với những ví dụ. Các cách tiếp cận bao gồm mô hình thực nghiệm, mô hình khái niệm và mô hình trên cơ sở những quy luật vật lý. Trong phần này, một số lưu ý khí sử dụng các cách tiếp cận khác nhau cũng được đề cập. Điểm nổi bật của bài báo là việc ứng dụng cùng một lúc 3 mô hình khác nhau, đại diện cho 3 cách tiếp cận khác nhau cũng đã được đề cập. Điểm nổi bật của bài báo là việc ứng dụng cùng một lúc 3 mô hình khác nhau, đại diện cho 3 cách tiếp cận đã được trình bày trong phần 2 trong nghiên cứu dự báo lũ cho lưu vực sông Cần Lê, tỉnh Bình Phước. Kết quả cho thấy, cả 3 mô hình được sử dụng đều có khả năng dự báo lũ, tuy nhiên, việc chọn lựa loại mô hình trong tương lai cần lưu ý đến một số vấn đề như các mục tiêu đề ra, cơ sở dữ liệu đã có, tỉ lệ (không gian và thời gian) áp dụng.

15

4

MỘT SỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU HỆ SINH THÁI CHO VÙNG BIỂN CỬA SÔNG VŨNG TÀU – CÀ MAU BẰNG MÔ HÌNH SỐ TRỊ.

Phạm Xuân Dương, Nguyễn Hồng Thu – Viện Hải Dương Học  ( Nha Trang)

Bài báo trình bày về các kết quả mô phỏng các quá trình thủy động lực học sinh thái trong vùng biển cửa sông Vũng Tàu – Cà Mau dựa trên cơ sở ứng dụng và phát triển mô hình ROMS. Nghiên cứu chế độ thủy động lực học sinh thái của vùng biển cửa sông Vũng Tàu – Cà Mau, được xem xét để mô phỏng chủ yếu vào hai mùa gió thịnh hành – mùa gió Tây Nam (mùa Hè) và mùa gió Đông Bắc (mùa Đông).

Các kết quả tính toán bước đầu đã thể hiện được mức độ biến động nồng độ của các yếu tố nitrate, A mô ni ắc, chất diệp lục, phiêu sinh thực vật, clorophyll, Phytonplankton, Zooplankton.

Kết quả cho thấy: Tại pha triều thấp , các đường đồng mức ở tất cả các yếu tố thủy văn (Nhiệt – Muối) các yếu tố sinh thái môi trường (NO3, O2, NH4, Clo, Phytoplankton, zooplankton, SdetritusN, LdetritusN, TIC, Alkalinity, SdetritusC) đều có xu hướng co cụm lại gần bờ ở các khu vực cửa sông. Ngược lại vào pha triều cao thì các đường đồng mức của các yếu tố thủy văn, sinh thái môi trường lại có xu hướng giãn rộng ra ngoài biển khơi.

23

5

SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP PHÂN NHÓM TRÊN CƠ SỞ TIÊU CHUẨN CỰC TIỂU BIẾN PHÂN TRONG TỐI ƯU HÓA MẠNG ĐIỂM QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ QUẢNG NINH

Vũ Văn Mạnh – Khoa môi trường, Trường Đại học KHTN, Đại học quốc gia Hà Nội.

Trần Thanh Bình – Trung tâm quan trắc và Phân tích Môi trường, Sở TNMT tỉnh Quảng Ninh

Trong những năm qua (2006 – 2010, tỉnh Quảng Ninhlaf một trong những địa phương đi đầu trong cả nước bảo vệ môi trường (BVMT). Tuy nhiên, trước sự thay đổi nhanh chóng của diễn biến thời tiết và sự phát triển  kinh tế - xã hội; công tác BVMT của tỉnh đang có dấu hiệu không theo kịp. Việc quan trắc, phân tích chất lượng không khí có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với đơn vị quản lý nhà nước về BVMT.

Bài báo này trình bày cơ sở khoa học một số tiếp cận toán học trong đánh giá sự hợp lý của mạng lưới quan trắc môi trường không khí tỉnh Quảng Ninh, đồng thời sắp xếp tối ưu hóa lại mạng lưới.

30

6

NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG KHAI THÁC SỬ DỤNG VÀ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC MẶT LƯU VỰC SÔNG HƯƠNG

Nguyễn Đính – Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển bền vững tại TP. Huế

Sông Hương được đánh giá có tài nguyên nước dồi dào nhất khu vực miền Trung , có vai trò đặc biệt quan trọng đối với phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh Thừa Thiên Huế và lân cận. Những năm gần đây các hoạt động khai thác và sử dụng tài nguyên nước trên lưu vực cho các mục đích khác nhau đã phát triển nhanh chóng. Trong nghiên cứu này tác giả tập trung đánh giá định lượng hiện trạng khai thác tài nguyên nước mặt của lưu vực sông Hương kể cả các giải pháp kỹ thuật và tổ chức quản lý. Từ đó nhận biết những khó khăn, thuận lợi làm căn cứ cho những kiến nghị và đề xuất nhằm sử dụng hiệu quả và tổng hợp hơn tài nguyên nước cho phát triển bền vững lưu vực sông Hương.

35

7

HOẠT ĐỘNG KARST CỦA KHỐI ĐÁ VÔI PHONG NHA – KẺ BÀNG DƯỚI GÓC ĐỘ ĐỊA CHẤT

Nguyễn Thị Ngọc Yến – Đại học Bách Khoa Đà Nẵng

Trần Thị Phương An, Đỗ Quang Thiên – Đại học Khoa học Huế

42

8

ĐÁNH GIẤ CÔNG TÁC DỰ BÁO ĐỊA PHƯƠNG

Nguyễn Vũ Thắng – Đài KTTV khu vực Đông Bắc

 Lương Tuấn Minh, Tạ Hữu Chỉnh – Trung tâm Dự báo KTTV Trung ương

51

9

VÀI NHẬN XÉT VỀ BIỂU HIỆN CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN KHU VỰC TÂY NGUYÊN NÓI CHUNG, TỈNH LÂM ĐỒNG NÓI RIÊNG

Trần Xuân Hiền – Trung tâm KTTV tỉnh Lâm Đồng

Biến đổi khí hậu là một thuộc tính của khí hậu. Vì vậy, các yếu tố khí hậu không hoàn toàn ổn định ngay ở trong phạm vi một mùa mà có sự biến động nhiều hay ít giữa thời kỳ này với thời kỳ khác. Ngoài diễn biến của các yếu tố theo chu kỳ ngày, đêm, mùa, năm, khí hậu còn biến đổi từ năm này qua năm khác, từ thập kỷ này qua thập kỷ khác, giao động đó thể hiện có hay không có chu kỳ, nhịp điệu hoặc bị che lấp bởi nhiều nguyên nhân mà ngày nay chúng ta chưa tìm ra được, cùng những đặc trưng khác của yếu tố khí hậu.

Với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Lâm Đồng hiện nay, đòi hỏi phải có những hoạch định về chính sách và kế hoạch phát triển, nhất là sản xuất Nông – Lâm – Ngư nghiệp sao cho phù hợp với điều kiện phát triển tự nhiên, trong đó có yếu tố khí hậu. Do vậy việc xác định rõ xu thế biến đổi nhiều năm của khí hậu có ý nghĩa rất quan trọng. Tuy nhiên do hạn chế về mặt số liệu, nên ở phần này chỉ đánh giá xu thế biến dổi của khí hậu qua các đặc trưng cơ bản là tổng lượng mưa, nhiệt độ và các hiện tượng thời tiết đặc biệt là bão, áp thấp nhiệt đới.

55

10

TRUNG TÂM KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN QUỐC GIA, HỘI NGHỊ SƠ KẾT CÔNG TÁC 6 THÁNG ĐẦU NĂM VÀ TRIỂN KHAI NHIỆM VỤ CÔNG TÁC 6 THÁNG CUỐI NĂM 2011

Tạp chí KTTV

60

11

TÓM TẮT TÌNH HÌNH KHÍ TƯỢNG, KHÍ TƯỢNG NÔNG NGHIỆP, THỦY VĂN THÁNG 6 NĂM 2011

Trung tâm Dự báo KTTV Trung ương

Trong tháng 6/2011 trên khu vực Biển Đông đã xuất hiện 04 xoáy thuận nhiệt đới, trong đó có 02 ATNĐ và 02 cơn bão (Bão số 1 và Bão số 2), đặc biệt cơn bão số 2(HAIMA) đã ảnh hưởng trực tiếp đến các tỉnh miền Bắc nước ta gây lũ lớn, lũ lịch ở thượng nguồn các sông ở Thanh Hóa và Nghệ An.

Trong tháng tại các tỉnh Bác và Trung Trung Bộ nắng nóng xảy ra kéo dài từ ngày 4 đến 18/6, đặc biệt xảy ra diện rộng và liên tục tập trung tại các tỉnh từ Nghệ An đến Quảng Bình. Nhiệt độ cao nhất phổ biến trong khoảng 36 – 38 độ C. Tuy đợt nắng nóng này kéo dài nhưng mức độ không gay gắt như đợt nắng nóng trong tháng 6/2010

61

12

THÔNG BÁO KẾT QUẢ QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ TẠI MỘT SỐ TỈNH, THÀNH PHỐ

Trung tâm Mạng lưới KTTV và Môi trường

70